E-Aramızda: 27
18-25 Ocak tarihleri arasında E-Ticaret girişimcileri için derlediğim, Türkiye'den ve Dünya'dan notlarım.
Salı günü Bolu’da meydana gelen acı olayın detaylarını ve birçok vefat haberini sizler gibi ben de büyük bir üzüntüyle okudum. Olayın tam da sömestr tatiline denk gelmesi ise, hepimiz için bu acıyı daha derin hale getirdi.
Niyetim, her Pazar sabahınızı güzelleştirmek, berbat etmek değil biliyorsunuz. Size bu hadiseyi hiç görmemişsiniz gibi tekrar hatırlatmak da istemezdim, fakat paylaşılan aileleri, nice hayalleri olan, umut dolu hayatların yok olmuş olduğunu gördükçe, duydukça hem bir baba hem de bir vatandaş olarak kalbim acıdı. O yüzden, affınıza sığınarak değinmeden geçemedim. Hepimizin başı sağ olsun. Allah, geride kalanlara sabırlar versin.
Genel Gündem
NPR’ın haberine göre, Oracle ve Microsoft’un da dahil olduğu bir yatırımcı grubu, TikTok’un küresel operasyonlarını devralmak için görüşmeler yapıyor. Beyaz Saray'ın da dışarıdan müdahil olduğu anlaşma kapsamında Oracle, TikTok’un algoritması, veri toplama ve yazılım güncellemelerini denetleyecek. ByteDance ise TikTok’ta azınlık hissesini koruyacak. Ayrıca, Elon Musk da hala platformun olası alıcıları arasında.
Geçen yıl Chicago yakınlarında ilk fiziksel mağazasını açan çevrimiçi mobilya ve ev dekorasyonu perakendecisi Wayfair, Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü ve E-ihracat daire başkanlığı ile yaptığı görüşmelerin bir parçası olarak, 19-22 Ocak tarihlerinde Türkiye'yi üçüncü kez ziyaret etti. Hasan Önal’ın paylaştığı bilgilere göre şirket, İstanbul Mobilya Fuarı'na katılarak yaklaşık 40 firma ile görüşmeler gerçekleştirmiş.
Ek Bilgi: Wayfair, Ağustos ayında, Ocak ayı için iş gücünün %13’ünü çıkaracağını açıklamıştı. Şirketin gelecek beklentileri arasında kârlılık iyileştirmelerine odaklanmak ve fiziksel mağaza sayısını genişletmek yer alıyor.
Meta, TikTok'un ABD'de yasal olarak yasaklandığı Pazar günü, Instagram'ın yakında Edits adlı yeni bir video düzenleme yazılımı sunacağını duyurdu. 13 Mart 2025 tarihinde kullanıma sunulması beklenen Edits, Instagram Ceosu Adam Mosseri tarafından, ByteDance'e ait mobil video düzenleme programı CapCut'ın TikTok ile birlikte yasaklandığı gün duyuruldu. Ayrıca, profil ve gönderi yapısında değişikliğe giden platform, Reels videolarının uzunluğunu 3 dakikaya çıkardı.
Singapur merkezli E-Ticaret pazaryeri platformu Carousell, maliyetleri düşürme ve kaynaklarını verimli kullanmak amacıyla, 6 Aralık'ta toplam çalışan sayısının %7’sine denk gelen 76 kişiyi işten çıkardı. İşten çıkarmalar, Carousell'in kurucu ortağı ve CEO'su Quek Siu Rui tarafından 6 Aralık sabahı düzenlenen bir toplantıda duyuruldu. Etkilenen tüm çalışanlara, her hizmet yılı için bir aylık maaş ve en az üç aylık tazminat olmak üzere bir destek paketi verileceğini söylemiş.
Koçtaş’ın muhtemelen bazı test işlemleri için oluşturduğu deneme mağazasının herkese açık olduğu ortaya çıktı. Satıcı profilinde firma resmi adı DENEME MAĞAZA LTD.ŞTİ. olarak görünürken, 4 ürünün yer aldığı mağazanın 3 değerlendirme ve 9.8 puanıyla başarılı satıcı rozeti bulunuyor. Şirket, 2023 yılında pazaryeri modeline geçmişti.
Temu, bazı Avrupa depolarını aktif hale getirirken, çıtayı epey yükseltmiş. Hali hazırda, Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, Avusturya ve İtalya dahil olmak üzere birçok Avrupa pazarında yerel depolardan gönderim yapan şirket, AB siparişlerinin yaklaşık %80'ini Avrupa'dan yerel olarak karşılamayı hedefliyormuş.
Ek Bilgi: Şu an Temu siparişleri Çin’den geldiği için %60 vergi uygulanıyor. Şayet operasyonların bir kısmı Türkiye’ye de Avrupa’dan gerçekleştirilirse, bu verginin %30’a düşeceği anlamına gelir. Ayrıca, bu yatırım AB’de yerel platformların işlerini de bozabilir. Ortalık yine karışır.
Economist'te yer alan bir habere göre, 2004 yılında Vladislav ve Tatyana Bakalchuk çifti tarafından kurulan Rus E-Ticaret sitesi Wildberries’ın, aile içi çatışmalar ve siyasi entrikalarla başı dertte.
Donald Trump, online karaborsa platformu Silk Road'un kurucusu Ross Ulbricht’e tam ve koşulsuz af ilan ettiğini duyurdu. Uyuşturucu ticareti, kara para aklama ve bilgisayar korsanlığı suçlarından 2015 yılında ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Ulbricht’in annesi, Trump tarafından telefonla bilgilendirildi. 2013’te kapatılmadan önce Silk Road sitesinde Bitcoin kullanılarak yasa dışı uyuşturucu, sahte pasaport ve hack ekipmanları satılıyordu.
Yapay zekayla pazarlama kararları alan yerli dijital pazarlama sistemi Grower, tohum yatırım turunda 2.5 milyon dolar değerleme üzerinden yatırım aldığını duyurdu. Yatırım turu H2O Investment ve 2 melek yatırımcının katılımıyla gerçekleşti.
Malezya, Vietnam ve Singapur’da ikinci el motosiklet alım satımına yönelik 2016 yılında kurulan E-Ticaret platformu iMotorbike, seri A finansman turunda 10 milyon dolar yatırım almış. Şirket, bu yatırımla birlikte mevcut operasyonlarını genişletmeyi planlarken, Tayvan’a da genişlemeyi planlıyormuş.
Sınır ötesi E-ticaret pazarının 2028 yılına kadar 3,4 trilyon dolar büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Ticaret Uzmanları Derneğinden İlay Aykanat'ın kaleme aldığı E-Ticaret'in Dönüşümü ve Gümrükler başlıklı makaleye göre, bu devasa büyüme, gümrük mevzuatındaki karmaşıklıklar, dolandırıcılık riski ve lojistik zorluklar gibi engelleri de beraberinde getiriyor.
BU SAYININ DESTEKÇİSİ
Vodafone Türkiye ve Hepsiburada, e-ticaret ve telekomünikasyon alanlarında ilk niteliği taşıyan yeni bir iş birliğine imza attı.
Vodafone ve Hepsiburada ortaklığında hayata geçen ‘Vodafone’lulara Özel Hepsiburada’ platformu, toplam 16 milyonu aşkın kullanıcıya sahip ‘Vodafone Yanımda’ uygulamasının içinde hizmet verecek.
Vodafone Red'e yeni gelen ya da tarifesini Red ile yenileyen müşterilere 12 ay boyunca kullanabilecekleri Hepsiburada Premium paketi sunularak bu paketin ayrıcalıklarından ücretsiz yararlanma imkânı sağlanacak.
Vodafone’lulara Özel Hepsiburada platformunu ziyaret eden müşteriler, GB kazanımı, indirimler, promosyonlar gibi ayrıcalıklara da sahip olacak. Vodafone, lansmana özel olarak, müşterilerine ilk alışverişte 10 GB internet hediye edecek. Ayrıca, Vodafone’lulara özel indirimler, hediye çeki veya Çark çevirerek kazanılan indirim kodları sunulacak.
Substack, ücretli abonelik modeliyle yayın yapan içerik üreticilerini kendi platformuna çekmek için 20 milyon dolarlık yeni bir fon oluşturmuş. Oluşturulan fondan yararlanmak için yazarların, ABD’de yaşaması ve aylık en az 2.000 dolar düzenli gelire sahip olması gerekiyor.
Almanya'da E-ticaret, iki yıllık düşüşün ardından yeniden büyümeye geçti. 2024 yılında online harcamalar %1,1 artışla 80,6 milyar euroya ulaştı. İlaç, gıda ve evcil hayvan ürünleri %5’in üzerinde büyürken, moda sabit kaldı, elektronik satışları ise azaldı. Pazaryerlerinin payı %55’e yükselirken, Çin merkezli platformlar Temu ve Shein’in bu artışta etkili olduğu söyleniyor.
Kolombiya, e-ticarette tüketicilere yönelik yeni korumalar getirdi. Yeni kanun, dijital platformlarda yapılan alışverişlerde şeffaflık, tüketici haklarının korunması ve işlem süreçlerinde hız sağlamayı hedefliyor. Yeni düzenlemelere göre, tüketiciler cayma hakkını kullandıklarında, ürün iadesi ve doğru bilgilerin sağlanmasının ardından, satıcılar 15 gün içinde tüketicinin tercih ettiği ödeme yöntemiyle para iadesi yapmak zorunda. Ayrıca, hizmet sağlayıcıların ürün bilgilerini (boyut, malzeme, kullanım talimatları) net bir şekilde sunmasını da zorunlu kılıyor.
Geçtiğimiz hafta erişime kapanan ve bir türlü dünyanın gündeminden düşmeyen TikTok, bültende yer verdiğimiz üzere olasılıklar dahilinde konuşulan Trump’ın ek süre vermesinin kesinleşmesiyle birlikte tekrar erişime açıldı. Ancak, hala akıbetinin ne olacağı belirsiz. Biz de kendilerine bu konuda son kez yer vermiş olalım ve kapanacak/açık kalacak gündemi tam anlamıyla sonuçlanana kadar, E-Aramızda gündemimizden banlayalım, benim gibi sizi de sıktı değil mi?
Sahibinden, Emlak kategorisinden aşina olduğumuz 'Sanal Tur' özelliğini vasıta kategorisinde de kullanıma sunduğunu duyurdu. Yeni özellikle birlikte kullanıcılar, sitedeki araçları 3 boyutlu olarak inceleyebilecek.
Gördüğüm kadarıyla şu an sadece galeriler için etkin, çünkü sadece onların ilanlarında “Sanal Tur Yeni” etiketiyle birlikte, pasif de olsa sanal tur özelliği görünüyor. Sizler için hızlıca bu özelliği barındıran bir ilan bakayım dedim, üzerine 50 daha versek şunu alırız diyerek Ferrari kategorisine kadar geldim ama yok.
ChannelEngine’in Marketplace Alışveriş Davranış Raporu'na göre, tüketicilerin %47’si ürün arayışlarına çevrimiçi pazaryerlerinden başlıyor. Bu oran, İngiltere’de %54’e kadar çıkarken, Hollanda’da tüketiciler %38 oranla daha çok arama motorlarını tercih ediyor. Hollanda’da ürün arayışına pazaryerlerinden başlayanların oranı ise %27. Rapore göre, tüketicilerin yalnızca %14’ü ürün aramalarına marka web sitelerinde başlıyormuş. Ayrıca, %63’ü de alışverişlerini pazar yerlerinden yapmayı tercih ediyor.
Dubai Çikolatası furyası Türkiye için şimdilik son bulduğuna göre, biz de biraz değinebiliriz. Mısır asıllı İngiliz olan Sarah Hamouda tarafından TikTok sayesinde viral olan çikolata, şimdilerde Türkiye gibi Almanya’da da viral hale gelmiş. Hatta öyle ki, Aldi Süd ve Lidl marketlerinde satılan çikolataların Dubai’de üretilmediğini iddia eden Andreas Wilmers adlı ithalatçı, bu konuda iki ayrı dava açarak, ürünlerin satışını engellemek için mahkemeye başvurmuş. Son haberlere göre, her iki Mahkemeden de iki farklı karar çıkmış. 2022’de çikolata dükkanı FIX Dessert Chocolatier’i açtıklarında haftada bir çikolata barı satabilen Sarah, TikTok videosundan sonra 30.000’den fazla sipariş almış ve şimdilerde 50 kişilik bir ekiple yollarına devam ediyormuş.
Güneydoğu Asya'daki E-Ticaret platformu Lazada, sigorta teknolojisi şirketi Peak3 ile işbirliği yaptığını duyurdu. Bu işbirliği ile birlikte, sigorta hizmetleri Lazada'nın e-ticaret platformuna entegre edilecek ve hem satıcıları hem de tüketicilere yönelik ürün koruması, araç, kaza ve seyahat sigortası hizmetlerine yer verilecek.
Netflix, ABD’de küçük çocukların Taylor Swift'i olarak tanımlanan ve çocuklar için eğitici içerikler üreten 13 milyon takipçiye sahip Ms. Rachel Youtube kanalı (Rachel Accurso) ile bir anlaşma imzalayarak içerikleri platforma taşıyacağını duyurdu. 27 Ocak 2025’ten itibaren Netflix’te yayınlanacak dört bölümde, harfler, sayılar, renkler ve şekiller gibi interaktif dersler yer alacak. Bölümler, İngilizce olacak ve 33 dilde altyazı seçeneği sunulacakmış.
Meta, Trump yönetimiyle birlikte Facebook ve Instagram içeriklerini şikayet sonrası değerlendiren üçüncü taraf doğruluk kontrol (fact-checking) sistemini kaldırma ve içerik denetleme politikalarını gevşetme kararının ardından, bazı ülkelerden başkanlık düzeyinde tepkiler gelmişti. Meta'nın küresel iş başkanı Nicola Mendelsohn, Pazartesi günü Bloomberg'e verdiği bir demeçte "Yıl içinde ilerledikçe bunun nasıl sonuçlanacağını göreceğiz," demiş ve ABD dışındaki ülkelerde kontrol mekanizmasının şimdilik aktif kalmaya devam edeceğini söylemiş.
Ek Bilgi: Meta, Cuma günü X rakibi Threads'te reklamları test etmeye başladığını duyurdu. Bu, şirketin platformu başlattığı 2023’ten beri, platformdan gelir elde etme yönündeki ilk girişimi.
İngiltere Rekabet Kurumu (CMA) Cuma günü yaptığı açıklamaya göre, Google'ın 5 yıllık soruşturmanın ardından sahte yorumları tespit etme ve kaldırma süreçlerini iyileştirmeyi kabul ettiğini ve bunları yayınlayan işletmelere/yorumculara karşı önlem alacağını duyurdu (Artık darısı Türkiye’nin başına diyelim) Anlaşmaya göre Google, sahte yorum kullanan işletmelerin profillerine “uyarı etiketleri” ekleyerek tüketicileri bilgilendirecek. Ayrıca, sahte yorum yazan kişilerin hesapları kalıcı olarak engellenecek ve tekrarlanan ihlallere de işletme yorumlarının silinmesi gibi çeşitli yaptırımlar getirilecekmiş.
TikTok Shop'un rakibi sosyal ticaret uygulaması Flip, 100 milyon dolara kadar sermaye değeri sağlayan bir içerik oluşturucu fonu başlattı. Hibe, içerik üreticilerin düzeyine bağlı olarak 6 bin ile 100 bin dolar arasında değişiyor. Şirket, özellikle programın ilk 30 günü boyunca günde 1 milyon dolara kadar fon dağıtımı yapmayı hedefliyormuş.
Shopify’ın 2022’den bu yana müşteri destek bölümü boyutunu küçülttüğü söyleniyor. Business Insider'a konuşan kaynaklar, e-ticaret devinin destek ekibinde 2022'den bu yana çok sayıda küçük ve sessiz işten çıkarmalar yaptığını söylemiş. Yeni bir habere göre, yine bazı işten çıkarmaların yapıldığı ancak etkilenen çalışan sayısının ise henüz bilinmediği söyleniyor.
Meta, 2025 yılında devasa bir veri merkezi inşa etmek ve yapay zeka ekiplerindeki işe alımları artırmak da dahil olmak üzere yapay zeka ile ilgili projelere 65 milyar dolara kadar yatırım yapmayı planlıyor. Zuckerberg Facebook gönderisinde, şirketin fonları "Manhattan'ın önemli bir bölümünü kapsayacak kadar büyük" bir veri merkezi inşa etmek için kullanmayı planladığını söyledi.
Amazon, işci eylemleriyle gündeme gelen Kanada'nın Quebec eyaletindeki 7 deposunu önümüzdeki iki ay içinde kapatarak 1.700 tam zamanlı ve 250 geçici çalışanı işten çıkaracağını açıkladı. Şirket, bu kararın operasyonel tasarruf sağlayacağını belirtirken, sendikalar kapatmaları “sendikalaşma çabalarını engelleme” girişimi olarak eleştirdi. Amazon, etkilenen çalışanlara 14 haftalık tazminat ve iş bulma desteği sunacağını bildirdi.
Bu büyük gelişmenin, takip ettiğim ve çoğunluğu ABD’de olan 80’e yakın kaynakta adının geçmemesine ne demeli bilemedim. Neyse ki kaynaklarımız çeşitli.
Shein, ABD'deki ürünlerinde yalnızca onaylı bölgelerden pamuk tedarik edilmesinin şart koşulduğunu açıkladı. Bu bölgeler arasında Çin yer almazken, Avustralya, Brezilya, Hindistan, ABD ve sınırlı durumlarda Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve Güneydoğu Asya bulunuyor. Bu zorunluluk, Çin'in Uygur Türklerini zorla çalıştırma iddialarına karşı ABD’nin “Uygur Zorla Çalıştırmayı Önleme Yasası” kapsamında uygulanıyor.
Kapanış
Bu haftaki bülten oldukça çeşitli ve lezzetliydi. Bana eşlik ettiğiniz için çok teşekkürler. E-Aramızda’nın abone sayısı 2.000’e ulaşmak üzere ama inat ediyor gibi. Açıkçası, ben de bu gelişmeyi paylaşmak için sabırsızlanıyorum, ufak bir destek alırsam sizden fena olmaz. Haftaya tekrar görüşmek üzere, o zamana kadar kendinize çok iyi bakın.