E-Aramızda: 51
5-12 Temmuz tarihleri arasında E-Ticaret girişimcileri için derlediğim, Türkiye'den ve dünyadan notlarım
Geçmiş zaman iki ya da üç yıl önce, yine bu aylardı sanırım. Eşim ve çocuklarla Kadıköy Kalamış Parkı’na gittik. Sahilde bir etkinlik vardı, haliyle epey kalabalıktı. Araba park edecek yer bulmak zaten zor o bölgede, hele ki yaz ve üstüne etkinlik de varsa daha da zorlaşıyor.
Cadde üzerinde İspark alanında dörtlüleri yaktım, birinin çıkmasını bekliyorum. Bir süre sonra ileride bir araç hareketlenince oraya yöneldim. Tam o esnada karşı yönden bir başka araç geldi. İçinde bir çift var, o beyefendi de yanında eşi veya sevgilisiyle gelmiş, belli ki benzer telaştayız. Ben yolun gidiş tarafındayım, o tam tersi yönde yan yana geldik, camları açtık... Ben “Bekliyordum” dedim, o da “Ben de gördüm” dedi.
“Taş kağıt makas yapalım o zaman” dedim. Bir durdu, sonra güldüler. Tamam dedi adam, yaptık. Şansım yaver gitti, tek seferde kazandım. Gülüştük, selamlaştık, herkes yoluna gitti. Akşamımız güzelleşti, ikimize de güzel bir anı kaldı.
Not: Bir AVM otoparkına girdiğinizde, dörtlülerini yakmış bekleyen birini görürseniz, yer açılmasını bekliyordur ve yazılı olmayan kuraldır “nezaketen” o koridordan ilk çıkan aracın yerine bekleyenin girmesine “izin” verirsiniz.
Benim hikayelerden kurtulup, E-Ticaret meselelerine dönecek olursak; Verilerle bezeli baş döndürücü gelişmeler var. Bu hafta 2350+ kişiye ulaşan E-Aramızda takipçisi için yine uzun bir bülten olacak. Yukarıdaki bannera tıklayıp, okumanızı tarayıcıda sürdürmenizi tavsiye ederim.
Genel Gündem
İspanya’da e-ticaret geliri 2024 yılında %13,1 artarak 95,2 milyar euroya ulaştı. CNMCData tarafından açıklanan verilere göre, yılın son çeyreğinde çevrim içi alışverişlerin cirosu %13,4 artış gösterdi. 2023’te 84 milyar euro olan yıllık e-ticaret geliriyle karşılaştırıldığında, İspanyol e-ticareti son iki yılda güçlü bir büyüme grafiği çizdi. Yılın dördüncü çeyreğinde 25,7 milyar euro ciro kaydedilerek, 479 milyon adet çevrim içi işlemle şimdiye kadarki en yüksek çeyreklik işlem sayısına ulaşılmış. 2024’te İspanya kaynaklı alışverişlerin %61,5’i sınır ötesi sitelerden yapılırken, yalnızca %27,5’i yerel satıcılarda kalmış. Yurt dışından İspanya’ya yapılan alışverişlerin oranı ise %11, İspanya’nın net dış e-ticaret dengesi 13 milyar euro açık vermiş.
Ek Bilgi: En çok gelir getiren sektörler sırasıyla seyahat (%7,9) ve giyim (%6,6) olurken, 2024 yılında İspanyol tüketicilerin yerli e-ticaret harcamaları %6,8 artarak 7,1 milyar euroya ulaştı. İspanya’da e-ticaret büyümeye devam ediyor ancak pastadan en büyük payı yurt dışı platformlar alıyor.
Fiyatıyla ve özellikleriyle birlikte Türkiye’de oldukça rağbet gören yeni Tesla Model Y, online dolandırıcıların da radarına girmiş. “Teslasiparis.com” adlı bir site açarak, resmi sayfanın birebir kopyasını hazırlayan dolandırıcılar, kullanıcıların ad-soyad, telefon, e-posta gibi kişisel bilgilerini toplamış. Bu bilgiler üzerinden yapılan aramalarda “Yapı Kredi hesabına ödeme yapılması halinde hızlı teslimat” vaadiyle para istenmiş. Site şu an erişime kapatılmış olsa da, dolandırıcılar daha önce topladıkları bilgilerle kullanıcıları aramaya devam ediyormuş.
Ek Bilgi: Ticaret Bakanlığı basın danışmanı Bekir Kaplan, İkinci el ilan platformlarında fahiş fiyatla satış yapıldığı tespit edilen 23 araç ilanı için, toplam 5 milyon 900 bin TL idari para cezası kesildiğini söylemiş.
Etsy’nin ürün satış hacmi, 2025’in ilk yarısında da düşmeye devam etti. Dijital el işi ve tasarım ürünleriyle bilinen platform, üst üste altıncı çeyrekte yıllık bazda düşen brüt ürün satış hacmi (GMS) açıklamış. Etsy’nin hisse değeri Haziran ayı itibarıyla %9,4 gerilemiş durumda. Şirket, 2025’in ilk çeyreğinde gelirini artırmayı başarsa da, toplam satış hacmindeki gerileme devam ediyor. Önümüzdeki dönemde platformun yeniden büyümeye geçebilmesi için kullanıcı deneyimi, pazarlama stratejileri ve ürün çeşitliliğinde önemli adımlar atması bekleniyor.
UNESCO’nun Cenevre’de düzenlenen “AI for Good” zirvesi kapsamında yayımladığı bir çalışmaya göre, YZ'nın sunduğu büyük potansiyele rağmen enerji tüketimi endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. OpenAI CEO’su Sam Altman, ChatGPT’ye gönderilen her isteğin ortalama 0.34 Wh enerji tükettiğini, bunun da bir Google aramasından 10 ila 70 kat daha fazla olduğunu açıklamıştı. Rapora göre, daha kısa sorular sormak ve daha dar kapsamlı, spesifik modeller kullanmak, performanstan ödün vermeden enerji tüketimini %90’a kadar azaltabiliyor.
Momentum Commerce danışmanlık şirketi, Amazon’da 7 milyar dolarlık satış yapan büyük perakendecilerin verilerini analiz ederek, Prime Day’in ilk gün satışlarının geçen yıla göre %41 azaldığını bildirdi. Ancak Amazon’un sözcüsü Jessica Martin, Forbes’a yaptığı açıklamada Momentum’un rakamlarının “çok yanlış” olduğunu, verilerin sadece üçüncü taraf bir danışmanlık şirketi tarafından ve Amazon’un tam verilerine erişim olmadan hazırlandığını söylemiş. Momentum, geçen yıla göre büyüme tahminini %14’ten %9,1’e düşürmüş olsa da, son bir aylık ortalama satış gününe kıyasla Momentum’un takip ettiği 30 milyon ürünün satışlarının ilk gün %477 arttığını vurguladı. Eğer bu artış sonraki üç gün de devam ederse, 2025 Prime Day satışlarının 2024’ü aşması bekleniyor. Momontum'un aksine, Adobe Analytics’in verilerine göre ise, Prime Day’in ilk günü tüm çevrimiçi satışlar geçen yıla göre %10’dan fazla artış gösterdi.
Ek Bilgi: Adobe Analytics, 4 günlük Prime Day etkinliği boyunca toplam harcamanın 23.8 milyar dolar olacağını ve geçen yıla göre 9.6 milyar dolar artış yaşanacağını öngörüyor. Momentum, Prime Day satışlarındaki yavaşlama sebeplerinden biri olarak tarifeler ve ticaret politikalarındaki belirsizlik nedeniyle tedarik zinciri, fiyatlandırma ve reklam stratejilerinde temkinliliği işaret ediyor. İlk gün ortalama indirim oranı %21 ile geçen yılki %24’lük oranın altında kaldı. Ayrıca bu yıl Prime Day’in 2 gün yerine 4 güne uzatılması nedeniyle tüketicilerin alışverişlerini daha stratejik planlayıp, fırsatları gün gün değerlendirdikleri belirtiliyor. Serkan Akarsu'ya göre, Prime Day indirimlerine katılımda satıcılardan 1000 dolar talep edilmesi ve minimum indirim oranının %20'den %5'e düşürülmesi de bu düşüşe sebep.
Marketplace Pulse verilerine göre, ABD’nin artan gümrük tarifeleri, Amazon satıcılarını uluslararası pazarlara yönlendirmedi. Rapora göre, dört ay önce %69,36 olan yalnızca tek bir Amazon pazarında faaliyet gösteren satıcı oranı, bugün hala %69,24 seviyesinde. Trump’ın 2 Nisan 2025’teki tarife kararı sonrası, birçok markanın yurt dışı genişleme talebi artmış olsa da, bu talepler somut adımlara dönüşmedi. Pattern, uluslararası genişleme başvurularının %47 arttığını bildirirken, Marketplace Pulse’ın 5 milyon satıcıya dayanan analizine göre bu artış, gerçek ticari genişlemeye yansımadı. Amazon’da 6 veya daha fazla pazarda faaliyet gösteren satıcıların oranı sadece %6,18’den %6,23’e çıkmış durumda.
Ek Bilgi: Rapora göre, Çinli satıcılar da tarifelere bakmaksızın agresif biçimde globalde büyümeye devam ediyor. Japonya dışında tüm büyük pazarlarda Çinli satıcılar ağırlıkta.
Financial Times’ın haberine göre Shein, uzun süredir bekleyen halka arz planlarını hızlandırmak ve İngiltere otoritelerine baskı kurmak amacıyla Hong Kong’da gizli bir halka arz başvurusu yaptı. Shein’in geçtiğimiz hafta Hong Kong Borsası’na gizli bir taslak izahname sunduğu ve aynı zamanda Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu’nun (CSRC) onayını almaya çalıştığı iddia ediliyor.
Ek Bilgi: Shein, yaklaşık 18 ay önce Londra’da halka arz başvurusunda bulunmuştu. Ancak, başvuru süreci İngiliz ve Çinli düzenleyiciler arasında uzlaşı sağlanamadığı için tıkanmış durumda. İngiltere’nin Finansal Yürütme Kurumu (FCA), daha önce Shein’in izahnamesini onaylamıştı, fakat bu taslak Çinli düzenleyicilerce reddedildi.
Hindistan’da hızlı ticaret sektöründe Blinkit ve Instamart, 2025 mali yılının ilk çeyreğinde pazar payını artırırken Zepto, yavaşlayan büyümesi ve kullanıcı kaybıyla dikkat çekti. ICICI Securities raporuna göre, Blinkit’in brüt sipariş değeri (GOV) çeyreklik bazda %25’ten fazla artarken, Instamart %22 büyümüş. Buna karşılık sektör geneli %20’nin altında kalmış. Blinkit’in yıllık büyümesi %140’a, Instamart’ınki %110’a ulaşmış durumda.
Ek Bilgi: Blinkit, Aralık 2025’e kadar 2.000 dark store hedefine ulaşmayı hedefliyor. Zepto ise harcamalarını kısmaya çalışırken kullanıcı kaybetmeye devam ediyor. Aralık 2024’te 5,5 milyon olan günlük aktif kullanıcı sayısı, Haziran 2025’te 4,9 milyona düşmüş. Aynı dönemde Blinkit 6,2 milyona yükselmiş.
Almanya, online alışverişlerde iptali kolaylaştırmak amacıyla pazaryerinde olduğu gibi “Siparişi iptal et” butonunu zorunlu hale getirmeye hazırlanıyor. Adalet Bakanlığı'nın önerdiği düzenlemeyle birlikte, iptal hakkının kullanımı sipariş vermek kadar basit olacak. Bakan Stefanie Hubig, Berlin’de yaptığı açıklamada, “Siparişi iptal etmek, vermek kadar kolay olmalı: sadece tek tıkla” ifadelerini kullanmış. Yeni düzenlemeye göre, online altyapılarda sürekli görünür ve kolay erişilebilir bir “iptal et” butonu yer almak zorunda olacak. Bu buton, tüketiciye yasal iptal süresi boyunca kesintisiz olarak sunulacak. Taslak yasa şu anda Alman Parlamentosu’nda inceleniyormuş.
Ek Bilgi: Bu adımla birlikte süresiz iptal hakkı da sona erdiriliyor. Yeni kurala göre, eğer tüketici iptal hakkı konusunda bilgilendirilmişse, iptal talebi sözleşme tarihinden itibaren en fazla 14 gün içinde kullanılabilecek. Ancak Avrupa’daki e-ticaret işletmeleri bu zorunlu iptal butonuna nedenini tam olarak anlamasam da, karşı. BEVH ve Initiative Online Print, ortada tüketicilerin iptal hakkını kullanmakta zorlandığına dair somut bir veri olmadığını belirtiyor. Yeni düzenlemenin 19 Haziran 2026 itibarıyla tüm AB’de geçerli olması bekleniyor.
BU SAYININ DESTEKÇİSİ
Türkiye’nin öncü e-ticaret platformu n11, 12 yıldır 330 binden fazla iş ortağının dijital yolculuğuna eşlik ediyor. Seçili kategorilerde sunduğu %70’e varan komisyon indirimiyle iş ortaklarına kazançlı fırsatlar sağlıyor. KOBİ’lerin ihtiyaçlarına özel geliştirilen n11faturam ve n11depom gibi hizmetlerle, ürün listelemeden teslimata kadar tüm adımlarda uçtan uca destek sunuluyor.
n11, sektördeki önde gelen lojistik ve kargo firmalarıyla tam entegrasyon içinde çalışıyor. KOBİ’ler, n11’in anlaşmalı kargo hizmetleri sayesinde zahmetsiz, hızlı ve uygun maliyetli gönderim süreçlerinden kolayca faydalanabiliyor. Ayrıca Ürün Komisyon Teklifleri sayesinde KOBİ’ler, satış komisyon oranını düşürürken satışlarını 4 kata kadar artırabiliyorlar.
2024 GFK araştırmasına göre, teknoloji ve küçük ev aletleri kategorilerindeki satışların yarısına yakını artık online gerçekleşiyor. Bu rekabet ortamında, n11’in sunduğu reklam desteği ve özel komisyon oranları, iş ortaklarının fark yaratmasına katkı sağlıyor. n11, sunduğu tüm bu avantajlarla iş ortaklarının büyüme yolculuğuna güvenle eşlik ediyor.
Barındırdığı üyeler bakımından Türkiye’nin en büyük derneği konumunda olan E-Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD), Bol, Otto, Allegro, Etsy, Ebay, Amazon, Zalando gibi büyük ölçekli birçok platformu üye olarak bünyesinde barındıran Avrupa’nın dijital ticaret çatı kuruluşu Ecommerce Europe’a üye olduğunu duyurdu. Bizimde bültende sık sık yer verdiğimiz Brüksel merkezli yapı, AB düzeyinde dijital ticaret politikalarına yön veren ve sektörel düzenlemelere katkı sunan en önemli oluşumların başında geliyor.
Ek Bilgi: Ecommerce Europe, Çin’li satıcıların AB hakimiyetini kırmak için son dönemde ciddi bir çaba sarf ediyor.
Hindistan Gıda Güvenliği ve Standartları Kurumu (FSSAI), e-ticaret platformlarını gıda güvenliği protokollerine uymamaları halinde ağır yaptırımlarla karşılaşabilecekleri konusunda uyarmış. Açıklama, FSSAI CEO’su G. Kamala Vardhana Rao’nun başkanlık ettiği ve 70’ten fazla platform temsilcisinin katıldığı bir toplantıda yapıldı. Rao, “Herhangi bir uyumsuzluk son derece ciddiye alınacaktır ve ağır sonuçlara yol açabilir” diyerek açık uyarıda bulunmıuş. E-ticaret şirketlerine fatura, skt, eğitim ve gıda güvenliği için arayüzlerde yapılması gereken iyileştirmeler gibi bir dizi yükümlülük getirilmiş.
Peki ya o keşfetimize düşen hijyen dolu Hindistan videoları ne olacak? Böylesine kalabalık (dile kolay 1,5 milyar insandan bahsediyoruz) bir ülke için bölgesel olduğunu düşünüyordum ama bazı yabancı içerik üreticilerden gördüğüm kadarıyla turistik bölgeler de gıda güvenliği açısından çok iç açıcı değil. Yine de gidip görmeden hüküm vermemek lazım. Aramızda giden var mı?
Asya merkezli süpermarket zinciri 99 Ranch Market, online pazar yeri Temu ile yaptığı ortaklıkla, ABD genelindeki tüketicilere market ürünleri ulaştırmaya başlamış. Market, Temu’nun ilk “temel gıda” satıcılarından biri olma özelliğini taşıyor. Şirketin e-ticaret direktörü James Ho, “Temu’nun hızlı yükselişi dikkatimizi çekti. Potansiyelini erkenden değerlendirmek istedik,” diyerek platform sayesinde fiziksel mağazalarla ulaşamadıkları pazarlara erişebildiklerini söylemiş.
Ek Bilgi: Şubat ayından bu yana her iki haftalık satışlarda %20 büyüme yakalanmış.
Perplexity, Google’a rakip olma yolunda ilk tarayıcısı “Comet”i duyurdu. Tarayıcı, arama sonuçlarının özetlerini sunan bir özellikle birlikte gelirken, kullanıcıların web sayfalarında gezinmesine, e-postalarını özetlemesine ve sekmeleri yönetmesine yardımcı olan “Comet Assistant” adlı yeni bir YZ aracını da sunuyor. Yeni tarayıcı, şimdilik yalnızca aylık 200 dolarlık Max plan aboneleri ve bekleme listesine kayıtlı sınırlı kullanıcılar için erişime açılmış.
CNBC haberine göre, JD.com, Alibaba ve Meituan arasında başlayan “hızlı ticaret” (instant,quick commerce) rekabeti Çin’de fiyatları dibe çekerken, tüketiciye büyük fırsatlar sunmuş ama şirketlerin karlılığını ciddi biçimde zorluyor. Saniyeler içinde teslimat yapılan bu yeni alışveriş modelinde, scooter ağlarıyla kahveden elektroniğe kadar her şey 30 dakikada kapıda. Ancak bu hız ve fiyatın bedeli ağır. JD.com’un 2025 Şubat’ında yemek teslimatına girmesiyle alevlenen rekabette, Meituan ve Alibaba karşı hamlelerle sektörü domine etmeye çalışıyor. Taraflar birbirlerini sürücü engellemekle suçlarken, JD.com’un kurucusu Richard Liu’nun sokakta sipariş teslim etmesi viral oldu.
Ek Bilgi: JD.com, iki ayrı kampanyada toplam 20 milyar yuan (yaklaşık 2,75 milyar dolar) teşvik sundu. Alibaba, Taobao Instant Commerce üzerinden 50 milyar yuan’lık (yaklaşık 7 milyar dolar) dev bir destek paketi açıkladı. Meituan’da kahve fiyatı 2 yuan’a (yaklaşık 11 lira) kadar düştü. Meituan bir günde 120 milyon sipariş alırken, sunucular çöktü. Alibaba ise günlük 200 milyon sipariş barajını geçtiğini duyurdu. Nomura’ya göre JD.com, ikinci çeyrekte yemek teslimatında 10 milyar yuan zarar etmiş olabilir. Şirketin “hızlı ticaret” pazarındaki payı şu anda %10 civarında. Pekin yönetimi ise bu fiyat savaşlarına karşı tedirgin. Mayıs ayında üç dev şirket rekabet kurallarına uymaları konusunda resmi olarak uyarıldı.
Almanya’da çevrim içi ürün harcamaları 2025’in ilk yarısında %3,5 artarak 39,84 milyar euroya ulaşmış. Bundesverband E-Commerce und Versandhandel (bevh) verilerine göre, ikinci çeyrekteki büyüme %3,8 ile yılın en güçlü dönemini oluşturdu. Online hizmet harcamaları da %4,4 artarak 3,9 milyar euroya yükseldi. Rapora göre, enflasyonun %2 civarında olduğu tahmin ediliyor, bu da büyümenin reel olarak pozitif seyrettiğini gösteriyor. Almanya’da tüketici güveni de yeniden yükselişe geçti. bevh Başkan Yardımcısı Martin Groß-Albenhausen göre özellikle pazar yerleri (örneğin Amazon) bu büyümeden %5,9 oranında fayda sağladı.
Ek Bilgi: Pazaryerleri büyük oranda fayda sağlarken, küçük ve orta ölçekli satıcılar aynı başarıyı yakalayamadı. Geçtiğimiz hafta bültende yer verdiğimiz Uptain’in verilerine göre Almanya, Avusturya ve İsviçre’deki küçük ölçekli online mağazalar, 2025 yılında E-ticaretteki büyümeden pay alamıyor.
Meta, YZ alanında insanüstü performans hedefleyen "süperzeka” (superintelligence) ekibi için en yetenekli mühendisleri transfer etmeye devam ediyor. Şirketin, Apple’ın eski YZ mühendisi Ruoming Pang’e maaş, imza bonusu ve büyük kısmı performansa bağlı Meta hisselerinden oluşan, 200 milyon doları aşan (bol sıfırlı Türk Lirası) bir teklif sunduğu ortaya çıkmış.
Ek Bilgi: Diğer taraftan Meta, ses teknolojileri alanındaki yetkinliğini artırmak amacıyla PlayAI adlı ses odaklı YZ girişimini satın aldı. PlayAI, Meta’nın YZ karakterleri ve sesli içerik geliştirme projelerinde kullanılacakmış.
Yaz tatili sezonunun başlamasıyla birlikte Güney Kore’deki büyük e-ticaret platformları Coupang, 11St, Naver ve Temu, Haziran ayında kullanıcı kaybı yaşarken, AliExpress bu düşüş trendini tersine çevirmiş ve ülkedeki aktif kullanıcı sayısını 9 milyonu aşmış. Alibaba'nın platformu bu ivmeyi, “AliExpress Travel” adlı yeni seyahat kanalı sayesinde yakaladığı söyleniyor. Haziran ayında açılan bu hizmetle Güney Koreli kullanıcılar, 1.5 milyondan fazla otel, 25.000 doğrudan uçuş ve 8.000’den fazla dünya çapındaki etkinlik ve tema parkı bileti rezervasyonu yapabiliyor. Ayrıca, kullanıcılara tüm hizmetlerde 7/24 Korece müşteri desteği de sunuluyor.
Jumia, perakende medya stratejisini Mirakl Ads’e taşıyarak reklam altyapısını yeniden yapılandırdığını duyurdu. Yeni ortaklıkla birlikte platformda YZ destekli sponsorlu ürün reklamları devreye alınmış. Yapılan açıklamaya göre, iş birliği hem Jumia'nın reklam gelirlerini artırmayı hem de pazaryeri satıcılarına daha güçlü araçlar sunmayı hedefliyor. Jumia CEO’su Francis Dufay, “Reklamcılık, pazaryeri stratejimizin ana büyüme kaldıraçlarından biri. Mirakl ile olan bu iş birliği, satıcılarımız için daha akıllı çözümler ve müşterilerimiz için daha kişiselleştirilmiş bir alışveriş deneyimi sağlıyor,” demiş.
Donald Trump yönetimi, 1 Ağustos'tan itibaren Japonya ve Güney Kore'den ithal edilen tüm ürünlere %25 oranında, Avrupa Birliği ve Meksika’ya ise %30 oranında gümrük vergisi getireceğini duyurdu. Trump, Truth Social üzerinden hem Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba’ya hem de Güney Kore Cumhurbaşkanı Lee Jae-myung’a gönderdiği benzer içerikli mektuplarla kararı duyurdu. AB, Japonya, Güney Kore, Meksika’ya gönderilen mektuplarda, ticaret açığını dengelemek amacıyla bu adımların atıldığı belirtilmiş. AB’ye ithafen gönderilen mektupta ise uzun süredir devam eden ticaret fazlasını “ulusal güvenlik tehdidi” olarak tanımlamış.
Ek Bilgi: Trump mektuplarında, hem AB hem de Japon ve Güney Koreli şirketlerin ABD içinde üretim yapmaları durumunda tarifelerin uygulanmayacağını, ancak herhangi bir misilleme adımına daha yüksek tarifelerle karşılık vereceği konusunda da açık uyarıda bulundu. Trump yönetimi, önümüzdeki günlerde “bir dizi yeni ticaret duyurusu” daha yapacağını da açıkladı.
Kapanış
Her hafta yaptığım hatırlatmayı tekrar yapayım; bülteni paylaşmayı ve beğenmeyi unutmayın. Haftaya yine aynı saatte görüşmek ümidiyle, o zamana kadar kendinize ve sevdiklerinize çok iyi bakın.
İlgili yorum atamasak da yeterince destekleyemesek de sonuna kadar okuyoruz sakın bırakma bizi