E-Aramızda: 47
7-14 Haziran tarihleri arasında E-Ticaret girişimcileri için derlediğim, Türkiye'den ve dünyadan notlarım
Yeni bir Pazar sabahından günaydınlar efenim. Tüm Babalarımızın ve Baba olmaya layık yüreklerin Babalar Günü kutlu olsun.
Dünya tarihinde kaç savaş olduğu (özellikle modern dönem öncesi) tam olarak bilinmese de, binlerce büyük ve küçük ölçekli savaşın yaşandığı tahmin ediliyor. Bu savaşlar, antik çağlardan günümüze kadar olan süreçte, yerel çatışmalar, iç savaşlar ve dünya savaşlarına kadar çeşitli ölçeklerde gerçekleşmiş.
Merak ettim, hiç savaş görmemiş bir yer var mı dünyada? diye, tahmin edeceğiniz üzere böyle bir şeyin modern dünyada pek mümkün biliyor olsak da, izlediği politikalarla uzun süredir savaş görmeyen yerler de varmış. Mesela, Heidi’nin koştuğu çiçekli yamaçlar, yeşil dağlar ve Alp köyleriyle meşhur olan İsviçre bu nadir ülkelerden birisiymiş. İsviçre, tam 210 yılı aşkın süredir herhangi uluslararası savaşta taraf olmamış. Garip ama İsviçre tarihinde yaşanmış son savaş, 1847 yılındaki bir iç savaş olarak kayıtlara geçmiş. Bulunduğumuz coğrafyayı düşününce insan imrenmeden edemiyor, keşke bu sadece İsviçre’ye (ve o bölgeye) özgü olmasaydı demeden de geçemiyor. Temennilerimiz belli, oldukça da insani.
Genel Gündem
E-ticaret markaları ile içerik üreticilerini yapay zeka aracılığıyla buluşturan yerli girişim Kolaj Co, 1 milyon dolarlık yatırım almış. Yatırım, platform altyapısını güçlendirmek, ekibi büyütmek ve 2026’ya kadar uluslararası pazarlara açılmak amacıyla kullanılacakmış. Kolaj Co’nun hedefleri arasında Dubai, Riyad ve Londra’da operasyon başlatmak da var. Şirket, bu adımlarla birlikte platformunu çok dilli ve çok ülkeli bir içerik satış ağına dönüştürmeyi planlıyormuş.
Trump’ın kabak tadı veren Çin ticaret anlaşmasındaki belirsizlikleri, günlük değişen kararları, tüm dünya ticareti aktörlerini bezdirmiş durumda. Uluslararası medyada yer alan haberlere göre, gümrük tarifesi politikaları küresel piyasaları altüst etmiş. Belirsizlik, büyük limanlarda tıkanmalara, şirketlere onlarca milyar dolarlık satış kaybına ve ek maliyete yol açmış durumda. Yapılan son açıklamaya göre (atılan tivite) anlaşma sağlanmış ancak anlaşmaya dair teknik detayların büyük kısmı hala belirsizliğini koruyor. ABD, bu “yeni anlaşma” kapsamında Çin’e %55 gümrük tarifesi uygulayacak ancak bu oran, Cenevre’den gelen %30 ve mevcut %25 tarifelerin birleşiminden oluşuyormuş. Başka bir deyişle, ABD’nin Çin’e uyguladığı mevcut gümrük tarifesi oranında herhangi bir değişiklik olmamış. Eee o zaman ne bu tantana?
Ek Bilgi: Dünya Bankası, Salı günü yaptığı açıklamada 2025 için küresel büyüme tahminini dörtte bir puan düşürerek %2,3’e çekmiş. Gerekçe olarak da yüksek tarifeler ve artan belirsizliklerin neredeyse tüm ekonomiler için “önemli bir engel” oluşturması gösterilmiş.
Ticaret Bakanlığı, özellikle ev hanımları tarafından bilinen kozmetik, zayıflamaya yönelik çeşitli ürünlerin satışını da içeren doğrudan satış sistemlerine yönelik yönetmelik taslağını görüşe açtığını duyurdu. Taslağa göre aynı galericilere verilen yetki belgesi gibi doğrudan satış şirketlerinin de yetki belgesi alması gerekecek. Ticaret Bakanlığı, yapılacak düzenlemeyle yasa dışı piramit sistemlerinin önüne geçmeyi amaçlıyor.
Snap (Snapchat sahibi) CEO’su Evan Spiegel, artırılmış gerçeklik gözlüklerinin yeni ve daha hafif versiyonunu 2026’da piyasaya süreceklerini duyurmuş. Yeni modelin, YZ destekli ve dijital ekranlı ilk tüketici gözlüğü olması bekleniyor. Snapchat Specs, kullanıcılara gerçek dünyadaki nesneleri tanıma, çeviri yapma ve gözlük lensinde oyun oynama (bu iş e-ticarete bağlanır biliyorsunuz) gibi özellikler sunacak. Gözlüklerin OpenAI ve Google Gemini ile entegre çalışacağı da açıklanmış. Meta, Orion AR gözlüklerini 2027’de, Google ise Warby Parker ile ortaklık kurarak tarih vermeden giriş yapmayı planlıyor. Apple’ın Ray-Ban tarzı gözlükleri ise bu yıl bekleniyor. Snap’in bu hamlesi, özellikle Meta’nın 2023’te EssilorLuxottica ile çıkardığı Ray-Ban akıllı gözlüklerin ardından, pazarda yeniden söz sahibi olma çabası olarak yorumlanıyor.
Teknoloji ve Apple tutkunları tarafından merakla beklenen WWDC 2025 bu hafta gerçekleşti. Yeni iOS 26, birçok özelliği beraberinde getirdi. Bizi ilgilendiren özellik ise artık sosyal medyada gezinirken karşınıza çıkan, beğendiğiniz bir ürünü, ekran kaydı butonu ile satın alabilecek olmanız. (tabii bu özellik Apple Pay olmadığı için, diğer bazı özellikler gibi muhtemelen Türkiye’de kullanılamayacak)
Cem Yılmaz’a parçalanmış gelen lamba değil mi o?
n11'in DMSF Holding'e devrine ilişkin satın alma süreci Perşembe günü itibarıyla tamamlandı. DMSF Holding CEO'su Simon Schmid 'Pazardaki güçlü büyüme, tüketicilerin e-ticarete artan ilgisi ve sektördeki konsolidasyon beklentimizin yansıması olarak yaptığımız yatırım, sürekli büyüyen Türkiye e-ticaret pazarına inancımızı ve n11'in bu alandaki gücüne duyduğumuz güveni gösteriyor.' değerlendirmesinde bulunmuş.
Hepsiburada, müşteri beklentilerine yanıt vermek ve teslimat süreçlerini hızlandırmak amacıyla Pazar günü teslimat hizmetini Türkiye genelinde başlattığını duyurdu. Platformdan sipariş veren kullanıcılar artık haftanın yedi günü teslimat alabilecek. Yeni uygulama, Hepsiburada'nın kargo hizmeti HepsiJET üzerinden sunulacak ve 81 ilde geçerli olacak. Bunun yanı sıra, satış yapan iş ortakları da Pazar günleri gönderi yapabilecekmiş.
Müşteriler Pazar günü teslimat almak ister de, acaba satıcılar Pazar günü gönderi yapmak istiyor mu? Eminim istemiyor ama bu tür hamleler satıcıları buna mecbur kılıyor. Platformları da buna mecbur kılan bir rekabet ortamı var, orası da ayrı bir tartışma konusu.
AB'nin hedef tahtasında olan Çin'li platformlardan Shein, Fransız medyasının haberine göre 22 Mayıs-5 Haziran arasında H&M’in sattığının yaklaşık 25 katı ürün piyasaya sürmüş. Bu hız, ürünlerin tasarımından üretimine ve sevkiyatına kadar geçen sürenin 7 günden kısa olmasıyla mümkün oluyor. Habere göre, geleneksel fast fashion markaları bu süreci 3 haftada tamamlıyor. Ulusal ve uluslararası analizlere göre Shein, kadın giyim kategorisinde ortalama 2.960, erkek giyiminde 1.330 ve ayakkabıda 2.930, toplamda yaklaşık 7.220 yeni ürünle kendi pazarına hakim. Buna karşın, H&M aynı dönemde kadın giyimde 290, erkek giyimde 50 ürünle oldukça geride kalmış. Uçurum büyük.
Trendyol ile Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) arasında e-ihracatı geliştirmeye yönelik işbirliği protokolü imzalandı. İstanbul'da yapılan imza törenine TİM Başkanı Mustafa Gültepe ve Trendyol Grubu Başkanı Çağlayan Çetin katıldı. Trendyol, TİM’in e-ihracat partneri olarak Türkiye genelinde eğitimler, etkinlikler ve iş birlikleriyle e-ihracat bilincini artıracak. TİM Başkanı Gültepe, “Potansiyelimizin gerisindeyiz. Ama Anadolu’daki küçük bir atölye bile artık Berlin’e sipariş gönderebiliyor.” demiş.
BU SAYININ DESTEKÇİSİ
Türkiye’nin öncü e-ticaret platformu n11, 12 yıldır 330 binden fazla iş ortağının dijital yolculuğuna eşlik ediyor. Seçili kategorilerde sunduğu %70’e varan komisyon indirimiyle iş ortaklarına kazançlı fırsatlar sağlıyor. KOBİ’lerin ihtiyaçlarına özel geliştirilen n11faturam ve n11depom gibi hizmetlerle, ürün listelemeden teslimata kadar tüm adımlarda uçtan uca destek sunuluyor.
n11, sektördeki önde gelen lojistik ve kargo firmalarıyla tam entegrasyon içinde çalışıyor. KOBİ’ler, n11’in anlaşmalı kargo hizmetleri sayesinde zahmetsiz, hızlı ve uygun maliyetli gönderim süreçlerinden kolayca faydalanabiliyor. Ayrıca Ürün Komisyon Teklifleri sayesinde KOBİ’ler, satış komisyon oranını düşürürken satışlarını 4 kata kadar artırabiliyorlar.
2024 GFK araştırmasına göre, teknoloji ve küçük ev aletleri kategorilerindeki satışların yarısına yakını artık online gerçekleşiyor. Bu rekabet ortamında, n11’in sunduğu reklam desteği ve özel komisyon oranları, iş ortaklarının fark yaratmasına katkı sağlıyor. n11, sunduğu tüm bu avantajlarla iş ortaklarının büyüme yolculuğuna güvenle eşlik ediyor.
Etsy, 10 Haziran 2025’te yürürlüğe giren yeni ürün standartlarıyla, dijital ürünlerden 3D baskıya, doğadan toplanan ve işlenmeyen ürünlerden, genel tedarik malzemelerine kadar birçok üründe kısıtlamaya gitmiş. Değişiklikler, hiçbir ön duyuru yapılmadan uygulamaya alınmış ve bu yeni politikaların önceden bildirilmeden uygulanması, birçok satıcıyı da zor durumda bırakmış. Yeni standartlara göre, 3D yazıcı, CNC ya da Cricut gibi araçlarla üretilen fiziksel ürünler yalnızca üreticinin kendi özgün tasarımıyla yapılmış olmalı. Başkalarına ait şablonlar artık kullanılamayacak. Bu durum, özellikle hazır şablon kullanan pek çok mazağayı doğrudan etkileyecek. Alınan bilgiye göre, dijitalleştirilmiş eski içeriklere dair bölümler de kaldırılmış. Etsy, doğadan toplanıp herhangi bir işleme tabi tutulmadan (işlenmemiş taşlar gibi) satılan ürünleri de yasaklamış. Özellikle ambalajı açılmadan yeniden satılan sıradan ürünler (boş tişört, tabak, otomobil yedek parçası, mutfak ekipmanı vb.) artık platformda yer bulamayacak.
Meta, Threads uygulamasına doğrudan mesajlaşma (DM) özelliğini eklemeye başladığını duyurdu. Test süreci şimdilik Hong Kong ve Tayland gibi sınırlı pazarlarda başlarken, mesajlar (şimdilik) uçtan uca şifreli değil.
Ek Bilgi: 2023’te Elon Musk’ın Twitter’ı satın alması sonrası kurulan Threads, hızla büyüyerek aylık 350 milyon aktif kullanıcıya ulaştı. Uygulama, özellikle Meta’nın Instagram ile entegrasyonu sayesinde geniş kitlelere yayılmıştı. Meta, Nisan ayında Threads reklamlarını küresel ölçekte tüm uygun reklam verenlere açtı. Ancak şirket, reklamların 2025’te uygulamanın önemli bir gelir kalemi olmayacağını şimdiden belirtti. Threads bir dönem erişim engeline takılıp, daha sonra açılmış ve bizde pek karşılık bulamasa da, eMarketer verilerine göre, Threads’in ABD’deki kullanıcı sayısı 2025’te 60,5 milyona ulaşarak düşüşteki X’i (50 milyon) geride bırakacak.
AliExpress, Local+ adlı yeni hizmetiyle Avrupa’da fulfillment operasyonlarına başladığını duyurdu. Çinli pazar yeri, Birleşik Krallık, Almanya ve İspanya’da toplam 10 depo satın alarak Avrupa içi kargo teslimatını 7 güne indirmeyi hedefliyor. 2022’den bu yana Avrupa’daki satıcılara kapılarını açan AliExpress, bugüne kadar kargo süreçlerini satıcılara bırakıyordu. Ancak Shein, Temu ve Amazon gibi rakiplerin lojistik yatırımları sonrası, platform da fulfillment modeline geçme kararı almış. Yeni sistemde Local+ kullanan ürünler özel bir rozetle etiketlenecek. AliExpress yalnızca kargolama değil, iade süreçlerini de yönetecekmiş.
Amazon destekli yeni bir araştırmaya göre, Dijital Ürün Pasaportları (DPP), AB genelinde hem tüketici deneyimini hem de KOBİ büyümesini kökten dönüştürecek. Oxera tarafından hazırlanan rapor, DPP’lerin ürün bilgi paylaşımını şeffaflaştıracağını, maliyetleri %15'e kadar azaltacağını ve pazarın verimliliğini artıracağını ortaya koymuş.
Ecommerce Europe, AB'nin kart komisyonlarını düzenleyen Interchange Fee Regulation’ın (IFR) yeniden gözden geçirmesini talep etti. Ecommerce Europe'a göre 2015’te yürürlüğe giren IFR ile birlikte, kartlı ödemelerde bankalar arası komisyonlar (interchange fee) %0,2 (debit kartlar) ve %0,3 (kredi kartları) oranlarıyla sınırlandı. Fakat bu sınırlama, bankaların aldığı kart kabul hizmeti (Merchant Service Charge) toplamını düşürmek yerine, maliyetin farklı kalemlere kaymasına yol açtı ve uluslararası kart kuruluşlarının (ICS) uyguladığı ücretleri önemli oranda artırdı. Avrupa Komisyonu’nun raporuna göre, bankaların arka kapı olarak kullandığı ödeme kabul komisyon ücretleri (MSC) 2018’de %0,27 iken, 2022’de %0,44’e yükseldi. Bu durum, düzenlemenin getirdiği indirimi etkisiz hale getirirken, bu artışın maliyet, risk ya da işlem hacmiyle doğrudan ilgisi de yok. Kuruma göre, IFR’nin kapsamı dışında kalan kart türlerinde de ciddi sorunlar var. AB dışı kartlar, yemek kartları ve ticari kartlar düzenleme kapsamında değil. Üstelik bazı bankalar, bireysel kartları ticari karta dönüştürerek bu boşluğu suistimal ediyor.
Afrika’nın önde gelen ve bizim de yakından takip ettiğimiz e-ticaret platformu Jumia, Cezayir’deki finans kuruluşu Diar Dzair ile iş birliği yaparak “Şimdi Al, Sonra Öde” (BNPL) sistemini devreye almış. Platform, ülkede dünyaya oranla düşük olan dijital ödeme sistemlerinin kullanımını artırmayı ve e-ticareti daha erişilebilir kılmayı hedefliyor. Jumia Cezayir CEO’su Liès-Paul Mollard, bu gelişmenin kapsayıcı dijital ekonomi hedefleriyle örtüştüğünü söylemiş. Yeni özellikle birlikte finansal erişimi kısıtlı kesimlerin online alışverişe daha rahat erişmesi hedefleniyor.
DHL Group, 2024-2030 yılları arasında Suudi Arabistan ve BAE başta olmak üzere Körfez ülkelerine 500 milyon euro yatırım yapacağını duyurdu. Yatırım, bölgedeki lojistik altyapısını güçlendirmeyi ve DHL’in dört iş birimini kapsayacak şekilde hizmet kapasitesini artırmayı hedefliyor. DHL Express, Global Forwarding, Supply Chain ve eCommerce birimleri kapsamında yapılacak bu yatırımlar; depolama, teslimat, gümrük, e-ticaret ve kontrat lojistiği gibi alanlarda yeni kapasite artışlarını ve otomasyon çözümlerini içeriyor.
Meta, YZ yarışında öne geçebilmek için şimdiye kadarki en büyük dış yatırımını yapmaya hazırlanıyor. Şirketin, Scale AI’ye yaklaşık 15 milyar dolarlık bir yatırım yaparak %49 ortak olacağı bildirildi. Bu hamleyle Meta, AGI (Genel Yapay Zeka) geliştirme hedefini hızlandırmayı planlıyor. AGI, insan zekasıyla eşdeğer hatta üstün algoritmalar üretme yarışı olarak tanımlanıyor. Zuckerberg, bu hedef doğrultusunda 50 kişilik özel bir ekip kuruyor. Anlaşmanın tamamlanmasının ardından Scale AI CEO’su Alexandr Wang da bu gruba katılacak.
Amazon, Hindistan’da hızlı teslimat rekabetine Amazon Now servisiyle resmen giriş yaptı. Bengaluru’da üç posta kodunda aktif edilen hizmet, Blinkit, Zepto ve Swiggy Instamart gibi oyunculara doğrudan rakip olacak şekilde konumlandı. Şirket, Aralık 2024’te başlattığı pilot denemeye takiben, servisi önümüzdeki haftalarda Bengaluru’nun daha fazla alanına yaymayı planlıyormuş. Hedef, kısa sürede tüm büyük şehirlere açılmak. Amazon Now, siparişleri 10 ila 30 dakika içinde ulaştırmayı vaat ediyor. Bu, Amazon’un klasik e-ticaret modelinden farklı olarak, günlük ihtiyaçlar ve market ürünleri için anında teslimat talebine cevap vermeyi amaçlıyor. Amazon’un bu hamlesi, Hindistan pazarındaki kaybettiği payı geri kazanmak için attığı stratejik bir adım olarak da yorumlanıyor.
Hindistan’da bu alanda ciddi bir rekabet var. Walmart, Amazon derken Hindistan merkezli motosikletli ulaşım platformu Rapido da %8-15 arasında değişen düşük komisyon oranlarıyla yemek sipariş pazarına girmeye hazırlanıyor. Bu oran, rakipler Zomato ve Swiggy’nin uyguladığı yüzde %16-30 arası komisyonlara kıyasla oldukça düşük. Yeni sistemde Rapido, 400 rupi altındaki siparişlerden 25 rupi (yaklaşık 0,30 ABD doları), 400 rupi üzerindeki siparişlerden ise 50 rupi (yaklaşık 0,60 ABD doları) sabit ücret alacak. Servisin, Haziran sonu ya da Temmuz başında yine Bengaluru’da pilot olarak başlaması bekleniyor. Komisyon yapısındaki bu farkın, özellikle kar marjı baskısı yaşayan restoranlar için yeni bir tercih alternatifi yaratması bekleniyor.
China Daily haberine göre Çin, teknolojik yenilikler ve endüstriyel dönüşümle birlikte yalnızca üretim gücünü değil, alışveriş deneyimini de dönüştürmeye başladı. Yani artık o bildiğimiz Çin ürünleri ucuz ve kalitesizdir algısı büyük oranda yıkıldı. 2024'te Çin'i ziyaret eden yabancı turist sayısı %40 artmış, sadece Şanghay, Pekin ve Guangzhou gibi büyük şehirlerde, tüketim mallarının ithalatı Çin’in toplamının yarısından fazlasını oluşturmuş durumda. Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Sheng Qiuping, yüksek kaliteli ürün arzını artıracaklarını ve çeşitli tüketim senaryoları oluşturacaklarını belirterek Çin’in uluslararası tüketici çekiciliğini artırmayı hedeflediklerini söylemiş.
CNBC, Çin merkezli e-ticaret platformları Temu ve Shein'in ABD’de uygulanan yüksek gümrük vergileri ve ticaret engelleri nedeniyle faaliyetlerini Avrupa’ya kaydırmasını ele almış. Habere göre iki marka, Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık pazarlarına kolay bir giriş yapamayabilir (ki öyle de oluyor) Bildiğimiz detaylar dışında, AB’nin Temmuz 2026’ya kadar üye ülkelerde uygulamaya koyacağı Kurumsal Sürdürülebilirlik Yönetimi (Corporate Sustainability Due Diligence Directive) ile bu platformların tedarik zincirindeki insan hakları ihlalleri ve çevresel etkiler konusunda daha sıkı denetimlere tabii olması bekleniyor.
Kapanış
Her hafta olduğu gibi Dünyadan, Türkiye’den E-Ticaret’e dokunan gelişmeleri sizlerle buluşturmaya çalıştım. Haftaya tekrar görüşmek üzere, o zamana kadar kendinize ve sevdiklerinize çok iyi bakın.