E-Aramızda: 23
21-28 Aralık tarihleri arasında E-Ticaret girişimcileri için derlediğim, Türkiye'den ve Dünya'dan notlarım.
Yılın son bültenine geldik; kendi adıma bu yılı da hüzünle karışık umutlarla geride bırakıyorum. 2000’li yıllar için, insanlığın teknolojiyle yüksek refaha ulaşacağı bir dönem olacağı söylenirdi hep. Evet, bu bazıları için gerçek oldu. Ancak bir yanda yüzler gülerken, diğer yanda acıyla yoğrulmuş, zulme maruz kalmış hayatlara da tanıklık ettik. Dilerim bir gün dünya, sömürüyü savunan siyasetçilerden arınıp gerçek huzura kavuşur.
Bu yıla dair kişisel olarak söyleyebileceğim ve kendi içsel yolcuğumda öğrendiğim çok şey var, fakat buraya sığdırmam mümkün değil. Az yazsam eksik kalır, çok yazsam gereksiz ama bu yılı tek cümleyle özetlemem gerekirse “Ömrümün geri kalanına iz bırakacak”
E-Ticaret’i hiç dert etmeyin: yeni ve farklı içeriklerle yine birlikte çokça öğrenme gayreti güdeceğimiz bir yıl bizi bekliyor. Ayrıca, E-Aramızda bülteni de sizi Türkiye’den ve Dünya’dan haberdar etmeye devam edecek. Bültenin başında yeni yılınızı kutlarken, markalarınız ve yaşamınız için başarılarla dolu, sağlıklı ve mutlu bir yıl diliyorum.
Genel Gündem
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) sektör tarafından uzun zamandır beklendiği söylenen mevzuat değişikliğini 25 Aralık 2024 tarihinde gerçekleştirdi. İlgili değişiklik kapsamında E-Ticaret pazaryerleri MASAK mevzuatına yükümlü statüsüne alınmış. Tebliğin maddesine yapılan ekleme ile pazaryerlerine basitleştirilmiş tedbirler ile kimlik tespiti yapma imkânı da tanınmış. Bu kapsamda pazaryerlerinin 25 Şubat 2025’ten önce edindikleri satıcıların kimlik tespitini en geç 25 Nisan 2025 tarihine kadar tebliğe uygun hale getirmesi yükümlülüğü varmış.
Ecommerce News, MediaMarkt'ın sahibi olan Ceconomy'in yıllık raporuna dayandırdığı bilgilere göre, MediaMarkt yeni yılda Belçika, Polonya ve Türkiye'de pazaryeri modeline geçerek satıcılara kapılarını açacak. Rapora göre, geçtiğimiz yıl elektronik perakendecisinin pazaryeri gelirleri iki katına çıkmış ve çevrimiçi satışlar şirketin toplam gelirinin %24’ünü oluşturmuş. MediaMarkt, 2021'in ikinci yarısında Almanya'da satıcıları platforma dahil ederek satışlara başladı ve ardından Avusturya, İspanya, Hollanda ve İtalya'ya genişledi. Genişlediği pazarlarda satıcı sayısı 1600'ü geçen şirket, sunulan ürün sayısını 2 milyonun üzerine çıkarmış. Bunun bir yansıması olarak da, 2023-2024 mali yılında pazar yerinin brüt ticaret değeri iki katına çıkarak 277 milyon Euro’ya ulaşmış. Ecommerce News, Türkiye’nin dahil olduğu genişlemeyi 2025-2026 mali yılı için 750 milyon Euro dış satış hedefine dayandırıyor.
ABD’nin Minnesota eyaletinde yer alan Lakeville'de, Polisin 24 Aralık sabahı yaptığı rutin devriye sırasında çevreye yayılmış, üç büyük kutunun içinde 80 Amazon paketi bulunmuş. Polis, paketlerin çalındığına dair herhangi bir ihbar almadığı için, yerel bir Amazon dağıtım merkeziyle iletişime geçerek paketleri teslim etmiş. Pazartesi günü, bir Amazon sürücüsü Lakeville Polis Departmanı'na başvurarak, paketleri Cumartesi akşamı saat 7 civarında "stres nedeniyle" yol kenarına bırakmak zorunda kaldığını söylemiş.
Biz bu traji komik olayı nasıl ABD’ye kaptırırız, üzüldüm doğrusu.
Türk Patent Kurumu 2024 yılı Ocak-Kasım dönemi Sınai Mülkiyet Raporunu paylaştı. Türkiye'de 190 bin 807 yerli sınai mülkiyet başvurusu yapılırken, başvurular arasında 6 bin 970 patent, 2 bin 549 faydalı model, 146 bin 804 marka, 34 bin 149 tasarım ve 335 coğrafi işaret yer almış. Rapora göre Türkiye'de 1.667 tescilli coğrafi işaret bulunuyor. Son olarak, Gaziantep Menengiç Kahvesi Avrupa Birliği'nde tescillenen 29. coğrafi işaret olarak kayıtlara geçmiş.
Ek Bilgi: 20 Aralık 2024 tarihli Marka Tescil Başvurularına Ait Mal ve Hizmetlerin Sınıflandırılmasına İlişkin Tebliğ de yayımlandı. Burada sadece 35. sınıfı tescilleme yanılgısına düşen satıcıları da tekrar uyarmış olalım, 35. sınıf dışında mutlaka markanızın mal/üretim sınıfını tescillemeyi unutmayın ki, E-Ticaret’te hak mahrumiyeti yaşamayın.
Shein, Fransa’nın eski İçişleri Bakanı Christophe Castaner’i, şirketin sosyal ve çevresel sorumluluk komitesine danışman olarak atamış. Fransız hazır giyim federasyonu, Shein’in bu adımını, "fast-fashion" karşıtı yasaların görüşülmesi öncesinde yapılan bir lobi faaliyeti olarak nitelendiriyor. Ayrıca, sektördeki Fransız firmaların yerli tekstil üretimini canlandırmaya yönelik çabalarını da zayıflattığını vurguluyor. Bazı federasyonlar ise bu atamaya oldukça tepkili.
Avrupa bizi kıskanıyor ancak Fransızlar çıtayı baya yükseltmiş. Fransız hazır giyim federasyonu dışında Ecommerce Europe bu konuyla ilgili bir açıklama yapacak mı bakalım, malum Çinli platformlardan epey rahatsızlar.
YouTube, tıklama tuzağına karşı daha sert bir tutum alacağını duyurdu. Platform, video başlıkları veya küçük resimlerin izleyicilere "videonun sunmadığı bir şey" vaat etmesi durumunda içeriği kaldıracak. Bu değişiklik, kademeli olarak önce Hindistan'da uygulanacak ve önümüzdeki aylarda diğer ülkelere genişletilecek. YouTube, bu politikanın "aşırı" tıklama tuzağını engellemeyi amaçladığını ve özellikle "son dakika haberleri" veya "güncel olaylar" ile ilgili videoları hedef alacağını belirtmiş.
İkas CEO'su Mustafa Namoğlu, 3 yıl içinde sıfırdan 8000+ kullanıcıya ulaşarak sektörde ikinci sıraya yerleştiklerini açıkladı. X hesabından yaptığı paylaşıma göre, yıllık ciroda lider konumdalar. Şirket, 2025 yılı sonuna kadar yıllık 70 milyon dolar seviyelerine ulaşmayı, 2028 yılında ise kullanıcı sayısını 100.000'e çıkarmayı hedefliyormuş.
İran, WhatsApp uygulamasının iki yıl süren yasaklamasını, aldığı yeni bir kararla kaldırdı. Kararı alan konsey, WhatsApp'ın yanı sıra Google Play’in erişim engelini de kaldırdı.
Alibaba, AEF yatırım ekibi ve NextGen Partners tarafından yönetilecek ve yapay zeka girişimlerine odaklanacak 150 Milyon dolarlık yeni bir fon duyurdu. Fon, finansal hizmetler, tüketici perakendesi, sağlık, inşaat, gayrimenkul ve sanat gibi alanlarda YZ çözümleri geliştiren girişimleri destekleyecek.
Ek Bilgi: Alibaba Cloud’un Tongyi modeli 300 binden fazla işletme tarafından kullanılmaktaymış.
Nike CEO'su Elliott Hill, şirketin son yıllarda yaptığı üç büyük hatayı düzeltmek için çalıştığını açıkladı. Hill, Nike'ın fazla indirim yaptığına ve çok promosyonel bir yaklaşım benimsediğine dikkat çekerek, bundan vazgeçileceğini ve promosyonların yalnızca geleneksel perakende dönemlerinde yapılacağını söyledi. Ayrıca, Hill, Nike'ın pazaryerleriyle olan ilişkilerini zedelediğini ve bunun da geri kazanılması gerektiğini ifade etti. Nike, pandemi öncesi doğrudan tüketiciye satış yapmaya başlamış ve bazı perakendecilerle bağlarını koparmıştı. Son olarak, Nike'ın spor tutkusunu kaybettiğini belirten CEO, markanın yenilik, tasarım ve ürün yaratımında sporculara odaklanacağını vurguladı. Nike, koşu, basketbol, antrenman, futbol ve spor giyim gibi beş ana kategoriye odaklanacak.
BU SAYININ DESTEKÇİSİ
Yenilikçi video reklam modeli ile daha fazla görünürlük
HepsiAd ile reklam videolarına özel anahtar kelimeler tanımlanıyor. Bu sayede müşteriler, arama butonuna ilgili kelimeleri yazdığında açılan ürün listeleme sayfasında markanın videosu en üst sırada gösteriliyor.
Kişiselleştirilmiş hedefleme
HepsiAd, Hepsiburada kullanıcılarının alışveriş davranışlarını analiz ederek oluşturduğu kullanıcı segmentleri aracılığıyla da markaların reklamlarının kullanıcıların ilgi alanlarına göre, hedeflemeli olarak göstererek markaların bütün potansiyel müşterilerine ulaşmasına olanak sağlıyor.
Tek tıkla sponsorlu ürün reklamı: “One Click Product”
Bu modelle markalar, sponsorlu ürün reklamlarını tek tıkla saniyeler içinde verebiliyor. Algoritma, tıklama başına maliyet ve bütçeyi optimize ederek rekabette öne çıkarıyor. İlk kullanımda reklama ayrılan bütçe kadar anında hediye bakiyesi sağlanıyor. İş ortakları, 30 üzeri harcama getiri (ROI) ile maksimum verim alıyor.
Mayıs ayındaki bültende yer verdiğimiz, yatırımcılarına 2025 sonuna kadar 4 milyar tasarruf sözü veren Fedex Ceo’su, kargo taşımacılığı bölümünü halka arz ederek ayrı bir şirket olarak piyasaya sürme planını açıkladı. Analistler, bu bölümü bağımsız hale getirmenin yatırımcılara 20 milyar dolara kadar değer yaratabileceğini belirtiyor. Bu gelişme, FedEx'in piyasa değerini 5 milyar dolar artırarak hisse fiyatlarını %7 oranında yükseltmiş. Ayrıca FedEx, USPS (United States Postal Service) ile olan sözleşmesinin sona ermesinin 500 milyon dolarlık kayba yol açacağını belirtmiş.
Google CEO'su Sundar Pichai, 2025 yılının şirket için "kritik" bir yıl olacağını belirterek, Gemini'nin tüketici tarafında genişletilmesinin 2025'teki en büyük odakları olacağını açıklamış.
Fransa'da yerel medyanın haberine göre bu yıl, enflasyonun etkisiyle hediye değişimi popüler hale gelmiş. Bu sebeple eBay, Fransa'da ikinci el hediye satışlarını artırmış. 25 Aralık 2024 itibarıyla, eBay'de bu alanda 340.000 yeni ilan kaydedilmiş, 2023 verilerine göre %10'luk bir artış olduğu söyleniyor. eBay'in gözlemine göre, 2023'te enflasyon müşterileri daha pragmatik tercihlere zorlarken, bu yıl bireylerin kendilerine uymayan bir hediyeyi, kendilerini mutlu eden başka bir şeyle değiştirmeyi tercih etme olasılıkları daha yüksek.
Alibaba, Güney Kore'nin hızla büyüyen e-ticaret sektöründe rekabet gücünü artırmak amacıyla E-Mart ile 4 milyar dolar değerinde olması beklenen ortak bir girişim kurmaya hazırlanıyor. Yeni kurulacak şirket sonrası AliExpress ve Gmarket, bağımsız platformlar olarak faaliyet göstermeye devam edecek.
Ek Bilgi: Shinsegae şirketinin iştiraki olan E-Mart 2021 Haziran’da eBay'in Güney Kore operasyonlarını (Gmarket ve Auction dahil) 3 milyar dolara satın alarak müşteri tabanını genişletmişti. Hep merak etmişimdir, Güney Kore operasyonlarından yaklaşık 1 yıl sonra, Türkiye’nin eBay (Gittigidiyor) operasyonu 30 Eylül 2022’de durduruldu fakat neden satılmadı? Ya da satın almak isteyen mi çıkmadı.
Geçen ay Arnavutluk’ta bir gencin TikTok yüzünden öldürülmesinin ve platformun çocuklar üzerindeki etkisiyle ilgili endişelerin artması üzerine Başbakan Edi Rama, TikTok'un yeni yılda engelleneceğini duyurdu. Başbakan, platformu özellikle gençler arasında artan şiddet ve zorbalık olaylarından sorumlu tuttu.
Aydınlı Grup bünyesinde yer alan hazır giyim markası U.S. Polo, şirketin E-Ticaret Robotik Sorter sistemini tanıtan bir video yayımlamış. Videoda yer alan bilgilere göre, 780 m2'lik alanda çalışan robotlar, personel sayısını 73'ten 49'a indirmiş. Ayrıca bu sistemle tek vardiyada 40 bin ürün, saatte 4700 ürün dağıtımı yapılabiliyormuş.
Shopify ve Bain Capital Ventures gibi yatırımcılardan 113 milyon dolar yatırım alan Kanada merkezli muhasebe yazılımı şirketi Bench, 27 Aralık 2024’te aniden faaliyetlerini durdurdu. Küçük ve orta ölçekli işletmelere muhasebe ve vergi raporlama hizmetleri sunan şirket, müşterilerine verilerini 30 Aralık’a kadar indirip, Mart 2025’e kadar saklama imkanı tanıyacakmış. Daha önce ABD’de 35.000 müşterisi olduğunu duyuran girişim, kullanıcılara yeni muhasebe platformu Kick'e geçiş önermiş.
Ek Bilgi: Tam da yıl sonunda biz kapattık diyen bir Muhasebe yazılımı şirketinin verdiği geçiş önerisine uyma konusu tartışılır. Bench CEO’su, şirketin kapanmasından üzüntü duyduğunu belirterek, yönetim kurulu üyelerini suçlamış. Bu gelişmelerin gölgesinde rakip yerli girişim Clemta, geçiş taleplerini almaya başladıklarını ve tüm talepleri karşılayacak güçleri olduğunu duyurdu.
Kolombiya'da üçüncü çeyrek E-Ticaret raporuna göre, online satışlar 27,5 trilyon Kolombiya pesosuna ulaşarak yıllık %35,3'lük bir artış göstermiş. Elektronik işlemler 132,4 milyon adede çıkarken, ortalama işlem tutarı %18,3 artış göstermiş. Kolombiya'da en çok satın alınan ürün kategorileri teknoloji (%22,4), perakende alışveriş (%12,8) ve eğlence (%12,3) olurken, banka hesabı üzerinden yapılan ödemeler %61'e yükselmiş. Kredi ve banka kartı ödemeleri ise %36,2'ye düşmüş. Ayrıca, Kolombiya'daki e-ticaret sektörü, 2024 yılı itibarıyla pandemi öncesine kıyasla %140-186 arasında bir büyüme kaydetmiş.
Tüketici Finansal Koruma Bürosu (CFPB), Walmart ve maaş hizmeti sağlayıcısı Branch Messenger’a, teslimat sürücülerine yönelik yasa dışı ödeme uygulamaları nedeniyle dava açmış. Şikayet, Walmart’ın Spark teslimat sürücülerinin sosyal güvenlik numaralarını kullanarak, onların onayı olmadan doğrudan mevduat hesapları açtığını belirtiyor. Bu hesaplar, her işlemde %2 veya 2,99 $ gibi yüksek ücretler alabiliyormuş. Ayrıca, Walmart’ın 2021 Temmuz’undan itibaren sürücülere aynı gün ödeme yapılacağına dair sürekli söz verip, bu vaadi yerine getirmediği iddia ediliyor.
Shein, Çinli markaları kıskacına alan ABD’ye bir iyi niyet göstergesi olarak görülebilecek, Gümrük ve Sınır Koruma (CBP) tarafından yürütülen 321 Data Pilot programına gönüllü katıldığını duyurdu. Bu program, şirketlerin ABD’ye giren paketler ve gönderiler hakkında ek bilgi sunmasını teşvik ediyor. Amaç, yasa dışı veya tehlikeli ürünlerin ülkeye girişini engellemek ve düşük değerli e-ticaret paketlerinin hızlı bir şekilde işlenmesini sağlamak.
Bulgaristan E-Ticaret Derneği (BEA), 2024 için "PASSPORT 2024" raporunu yayımladı. Rapor, Bulgaristan'daki B2C e-ticaret pazarının büyüme trendlerini, online mağaza sıralamaları ve sektördeki gelişmelerini içeriyor. 2024 yılı itibarıyla Bulgaristan'daki B2C e-ticaret satışlarının %20 artarak 2.34 milyar euroyu aşması bekleniyormuş, bu da ülkenin GSYİH'sinin %2.34'üne denk geliyor. 2020'de bu rakam 0.97 milyar Euroymuş. Yani, pazar 4 yılda iki katına çıkmış.
Afrika genelinde faaliyet gösteren E-Ticaret platformu Jumia, müşteri deneyimini geliştirmek amacıyla MoEngage ile iş birliği yaptığını duyurdu. İş birliği yapılan MoEngage, e-posta, push bildirimleri ve uygulama gibi kanallarda iletişimi optimize ederek, kişiselleştirilmiş deneyim sunuyor.
Econsultancy, bazı marka yöneticilerine 2025'te E-Ticaret’in nasıl geçeceğini sormuş. Eagle Eye'dan Sarah Jarvis, omnichannel (çok kanallı satış) deneyiminin çoğu perakendeci için hala hayal olduğunu, ancak hızlı değişen müşteri beklentilerinin bunun gerekliliğini artırdığını söylemiş. Jen Jones ve Benjamin Lang (Shopify) ise, birleşik ticaretin ve kişiselleştirmenin gelecekte büyük rol oynayacağını öngörmüşler. Ayrıca, YZ ve sosyal ticaret gibi yeni trendlerin, alışveriş alışkanlıklarını dönüştüreceğini görüşünü dile getirmişler.
Hepsiburada, 2024 alışveriş eğilimlerini paylaştı. Buna göre en çok sipariş verilen günler Pazartesi ve Salı olurken, en yoğun trafik 11 Kasım olarak kayıtlara geçmiş. 3 büyük şehirden sonra en çok satış yapan iller Çorum, Bursa ve Kayseri olmuş.
Donald Trump, TikTok'un ABD'de yasaklanmasını öngören yasa hakkında, Yüksek Mahkeme'ye seslenerek yasayı askıya almasını talep etti. Phoenix, Arizona’daki bir etkinlikte konuşan Trump, TikTok’tan büyük bir geri dönüş ve milyarlarca izlenme aldıklarını söyleyerek, "Belki bu uygulamayı bir süre daha tutmalıyız" dedi.
Teamsters sendikası'nın Amazon'a karşı en büyük grev olarak duyurduğu, Amazon’un çeşitli eyaletlerdeki çalışanlarının katıldığı grev, 24 Aralık’ta sona erdi. Teamsters, 200’den fazla tesiste protestolar düzenledi, ancak grev yalnızca dokuz lokasyonda gerçekleşmiş. Sendika, Amazon'un büyük karlarına karşın işçilerin daha yüksek maaşlar ve daha iyi çalışma koşulları talep ettiğini açıkladı. Amazon, grevden etkilenen operasyonlarının olmadığını ve işçilerin çoğunun aslında "Teslimat Servisi Ortakları" olarak adlandırıldığını savundu.
Ek Bilgi: Amazon'un Kuzey Karolina'da bulunan yaklaşık 4.300 çalışanı sahip deposunda da, tesisin sendika tarafından temsil edilip edilmemesi için bir seçim yapılması amacıyla Ulusal Çalışma İlişkileri Kurulu'na başvuruda bulunulmuş.
6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda, 2025 yılı için uygulanacak idari para cezaları Resmî Gazete’de yayımlandı. Kanun'un 12. maddesine göre, 2024 yılı için belirlenen %43,93’lük yeniden değerleme oranı kapsamında cezalar artırıldı. Buna göre, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) kayıt yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere 2025 yılı için 114.035 TL ile 570.178 TL arasında idari para cezası uygulanacak.
Kapanış
Bu hafta da, her hafta olduğu gibi Dünya’da ve Türkiye’deki E-Ticaret’e dokunan gelişmeleri sizlerle buluşturmaya çalıştım. Bir sayıyı daha bitirdik, heybemizden bir yıl daha eksilttik. Seneye görüşürüz… Birlikte nice yıllara, nice sayılara. Yeni yılda burada bulaşmak ümidiyle, kendinize çok iyi bakın.